Śmierć dłużnika niesie za sobą wiele pytań. Do kogo teraz zwrócić się po spłatę długów? Jak odzyskać pieniądze, skoro majątek podzielono pomiędzy kilku spadkobierców? Co zrobić w przypadku śmierci dłużnika w czasie trwania postępowania?
Śmierć dłużnika – odzyskaj swoje pieniądze
Jak się okazuje – na spadkobierców przechodzi nie tylko majątek dłużnika, ale również jego zaległości finansowe. Spadkobiercy są zobowiązani do uregulowania zaległości obciążających zmarłego bez względu na to, kiedy powstał dług – przed czy po śmierci. Spadkobiercy nie dziedziczą jedynie długów i uprawnień związanych z osobą dłużnika, czyli – obowiązku podatkowego, prawa do wypłacania renty oraz alimentów.
Spadkobiercy mają pół roku na zdecydowanie czy przyjmują, czy też odrzucają spadek. Istnieje też możliwość przyjęcia spadku z ograniczoną odpowiedzialnością za długi spadkowe. To czy wierzyciel ma szansę na odzyskanie swoich pieniędzy zależy od tego, czy spadkobiercy przyjęli spadek w całości, z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkowe, czy też w ogóle go nie przyjęli.
Śmierć dłużnika – przyjęcie spadku bez ograniczenia odpowiedzialności
Gdy dochodzi do przyjęcia spadku bez ograniczenia odpowiedzialności, wówczas spadkobierca niezależnie od tego, jaką kwotę uzyskał tytułem spadku – musi spłacić długi zmarłego. Odpowiedzialność za zaległości finansowe ponosi całym swoim majątkiem prywatnym, jaki posiada, a nie tylko odziedziczonym majątkiem. W sytuacji, gdy spadkobiercami dłużnika jest kilka osób, wówczas dług solidarnie zostaje między nimi podzielony.
Śmierć dłużnika – spadek z ograniczeniem odpowiedzialności
Gdy wartość długu jest równa lub mniejsza od wartości odziedziczonego majątku, wówczas spadkobierca musi w całości spłacić wierzyciela. Natomiast, kiedy dług jest wyższy niż wartość spadku, wtedy wierzyciel nie odzyska całej zaległej kwoty, a jedynie część pokrywającą się z jego udziałem w spadku. Pozostałej kwoty może domagać się od pozostałych spadkobierców.
By prowadzenie egzekucji z majątku, który został podzielony pomiędzy kilka osób, było możliwe należy uzyskać klauzulę wykonalności przeciwko nim wszystkim. Jeśli ta kwestia nie będzie dopatrzona, komornik nie będzie mógł prowadzić egzekucji z majątku spadkowego. Kiedy spadkobiercy mają już podzielony majątek między sobą, wierzyciel ma prawo zażądać spłaty długu od każdego z nich. Musi tylko pamiętać o przypadającej stosownie na niego części spadku. W tej sytuacji nie działa odpowiedzialność solidarna.
Kiedy spadkobierca przyjmuje spadek z ograniczeniem odpowiedzialności, wówczas wierzyciel może żądać zaległych należności finansowych z majątku spadkowego. Wartość majątku spadkowego zostaje wyliczona przez spisanie inwentarza. Gdy wysokość długów przewyższa wartość inwentarza, wtedy długi zostają proporcjonalnie zmniejszone, a zaległości wobec wierzyciela, zaspokojone jedynie częściowo.
Śmierć dłużnika – odrzucenie spadku przez spadkobiercę
W takiej sytuacji wierzyciel nie może się zwrócić o spłatę zaległości zmarłego dłużnika, ponieważ nie ma on żadnego spadkobiercy. W praktyce oznacza to tyle, co brak możliwości odzyskania jakichkolwiek pieniędzy przez wierzyciela. W przypadku, gdy uprawnione osoby odrzucają spadek, przechodzi on na rzecz Skarbu Państwa, a ten nie ponosi odpowiedzialności za długi spadkowe, co skutkuje tym, iż wierzyciel nie odzyska swoich pieniędzy.
Co zrobić po śmierci dłużnika?
Wiele zależy od tego, czy wierzyciel ma już orzeczenie sądowe przeciwko zmarłemu, czy postępowanie dopiero się toczy, czy też wierzyciel dopiero ma zamiar wkroczyć na drogę sądową. Kiedy wierzyciel nie zdążył wystąpić do sądu przeciwko dłużnikowi, może pozwać jego spadkobierców. Należy jednak pamiętać, by pozwać ich wszystkich. Gdy nie upłynęło jeszcze pół roku na podjęcie decyzji o przyjęciu spadku, pozwani spadkobiercy nie będą odpowiadać, jeżeli przed upływem tego okresu złożą oświadczenie o odrzucenie spadku.
W przypadku, gdy dłużnik zmarł w czasie trwania postępowania sądowego, wówczas w jego miejsce wstępują spadkobiercy. Sąd zarządza zawieszenie sprawy do czasu, aż spadkobiercy zgłoszą się indywidualnie, albo wierzyciel sam ich wskaże. Natomiast, kiedy wierzyciel ma już wyrok przeciwko zmarłemu dłużnikowi, będzie mógł odzyskać zaległości finansowe od spadkobierców. Musi jednak wcześniej uzyskać klauzulę wykonalności przeciwko spadkobiercom dłużnika.
Klauzula wykonalności skierowana przeciwko wszystkim spadkobiercom daje większą pewność odzyskania pieniędzy. Uzyskać klauzulę wierzyciel może po wcześniejszym wykazaniu, iż dłużnik zmarł, a także udowodnić fakt przejścia jego zobowiązań urzędowym, albo prywatnym dokumentem, jednak z podpisanym urzędowo poświadczeniem. Kiedy do śmierci dłużnika doszło w czasie trwania postępowania egzekucyjnego, komornik ustala dane spadkobierców oraz prowadzi egzekucję z ich majątków albo majątku spadkowego. Wówczas wierzyciel nie musi starać się o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko spadkobiercom.
Śmierć dłużnika nie musi oznaczać tego, że wierzyciel nie odzyska długu. Musi on jednak wiedzieć do kogo się zwrócić o jego uregulowanie.
Artykuły, które mogą Cię zainteresować:
Śmierć wierzyciela w postępowaniu egzekucyjnym